Het Pad van de Wildeman

Het archetype van De Wildeman roept je op om avontuur te gaan. Niet naar verre landen, exotische stranden, ongerepte bossen of onherbergzame streken in de buitenwereld, maar naar nog onbekende gebieden in je binnenwereld.

Een richtingaanwijzer voor diepgaande transformatieprocessen

“Het Pad van de Wildeman” is zowel een reisgids voor de avontuurlijke reis naar binnen als een holografische bril waardoor je naar transformatieprocessen kunt kijken. En met elk transformatieproces dat je door deze bril waarneemt, groeit je inzicht in alle andere analoge transformatieprocessen. Daarbij kun je – naast de avontuurlijke reis naar binnen – bijvoorbeeld denken aan de processen van groei en afbraak die in de loop van een zonnejaar in de natuur plaats vinden, de maancyclus, de cyclus van dag en nacht, de levensloop, aan delen van de levensloop zoals de pubertijd of de periode van soul initiation (of midlife crisis) maar ook aan creatieve processen, zakelijke ondernemingen of de ontwikkeling van gemeenschappen.

Een boek in wording

Vooralsnog krijgt “Het Pad van de Wildeman” de vorm van een boek. In dit boek gebruik ik de symboliek in het verhaal van De Wildeman of IJzerhans als route-kaart voor de avontuurlijke reis naar binnen.

Ik ben op het spoor gekomen van het verhaal van De Wildeman door het gelijknamige boek van Robert Bly. En vanaf het moment dat ik het mannenfestival dat ik vanaf 2016 t/m 2019 organiseerde het Wildeman Festival noemde, heb ik zowel met het verhaal als het archetype van de Wildeman geleefd. En een vraag die keer op keer bij mij opkwam is: wat is ‘De Wildeman’ eigenlijk? Hoe kunnen we dit archetype en de symboliek in het verhaal van De Wildeman het beste begrijpen? De antwoorden die ik gaandeweg op deze vraag kreeg, vormen de basis voor “Het Pad van de Wildeman”.

In het boek “Het Pad van de Wildeman” duid ik de symboliek in het verhaal van De Wildeman aan de hand van De Reis van de Held. Dit is het gemeenschappelijke patroon in een grote diversiteit aan verhalen. Het is een basis-structuur die over heel de wereld in mythen, sagen en legenden terug te vinden is. Je zou het ‘het script achter het helden-verhaal’ kunnen noemen. Binnen de mythologie  – dat is het wetenschappelijke onderzoek naar mythen – wordt het de mono-mythe of meta-mythe genoemd.

De Reis van de Held heeft wereldwijd bekendheid gekregen door het werk van Joseph Campbell. In wetenschappelijke kringen door zijn magnum opus The Hero with a Thousand Faces dat in 1948 verscheen. Bij het grotere publiek werd zijn werk bekend door de documentaire The Power of Myth die vlak voor zijn dood in 1987 gemaakt werd en vlak na zijn overlijden voor het eerst uitgezonden.

Campbell onderscheidt 17 etappes in De Reis van de Held. In toneeltermen zouden we dit scenes noemen. Volgens Campbell komen niet al deze 17 etappes of scenes in elke mythe, sage of legende voor. Sommige verhalen focussen zich op één of een paar etappes. En soms is de volgorde waarin de held in het verhaal de etappes aflegt ook net even anders. Maar samen vormen ze als het ware de archetypische stepping stones waar individuele helden-verhalen mee gebouwd zijn.

In The Hero with a Thousand Faces rept Campbell met geen woord over De Wildeman. Maar terwijl ik zijn beschrijving van De Reis van de Held las, herkende ik daarin onmiddellijk de verhaallijn van het verhaal van De Wildeman. En ja hoor! Bij een eerste globale vergelijking bleek ik alle 17 scenes of etappes die Campbell in De Reis van de Held onderscheidt in het verhaal van De Wildeman terug te kunnen vinden.

De Reis van de Held, maar dan wel door de binnenwereld!

De Reis van de Held is voor veel schrijvers van boeken en films een belangrijke bron van inspiratie geworden en ook doelbewust gebruikt bij de opbouw van hun verhaallijn. Dat is vooral te danken aan Christopher Vogler. Hij was een student van George Lucas, de regisseur van Star Wars en Indiana Jones-films, en net als hem geïnspireerd door het werk van Joseph Campbell. Op basis van The Hero with a Thousand Faces schreef Vogler in 1992 een memo van slechts 7 pagina’s voor schrijvers van film-scripts. Dit memo werkte hij later uit tot The Writers Journey. 

In het Nederlandse taalgebied is De Reis van de Held onder andere bekend geworden door het boek Leiderschap: een reis in beeld van Manfred van Doorn, De held in je eigen verhaal: het pad van persoonlijk leiderschap van Mieke Bouma en De Reis van de Held: carrière maken is topsport van Franck Heckman en Wim de Bie. Alhoewel ik de boeken van Van Doorn, Bouma en Heckman en De Bie inspirerend vond om te lezen, miste ik er iets in. Iets wezenlijks, dat ik wel in het werk van Campbell herkende. Het duurde even voordat ik een antwoord had gevonden op de vraag wat dat iets nu precies is. Uiteindelijk vond ik het antwoord toen ik The Hero with a Thousand Faces van Campbell nog eens herlas. 

In boeken en speelfilms die geïnspireerd zijn op De Reis van de Held zien we een held of heldin op avontuur gaan in een onbekende buitenwereld. Ook Van Doorn, Bouma en Heckman en De Bie laten zich door De Reis van de Held inspireren om leidinggevenden, mensen in het algemeen, topsporters en jonge professionals handvatten te geven voor de ontwikkeling die zij in de buitenwereld door maken. Maar Campbell betoogt dat De Reis van de Held vooral symbool staat voor de avontuurlijke reis in onze binnenwereld

“Het punt is niet dat dit-of-dat op aarde werd gedaan: het punt is dat, voordat dit-of-dat op aarde kon worden gedaan, dit andere, belangrijkere, primaire ding moest worden gedaan in het labyrint dat we allemaal kennen en bezoeken in onze dromen. De reis van de mythologische held kan incidenteel bovengronds zijn; fundamenteel is het een reis naar binnen – naar diepten waar duistere weerstanden worden overwonnen en lang verloren gegane, vergeten krachten weer tot leven worden gewekt, om ter beschikking te worden gesteld voor de transformatie van de wereld”, aldus Campbell. 

Die vergeten krachten beschrijft Campbell in termen als Sacred Marriage, Atonement with the Father, Apotheosis en The Ultimate Boon. Dit zijn termen die niet alleen een sterk mythologisch karakter, maar ook een religieuze lading hebben. Door deze termen te vermijden, heeft Vogler De Reis van de Held – bewust of onbewust – van deze lading ontdaan en daardoor breder toegankelijk gemaakt. Maar daardoor is – bedoeld of onbedoeld – ook de schat die diep in onze binnenwereld te vinden is uit beeld geraakt.  Een schat die je moet kennen om hem op waarde te kunnen schatten. 

Om die schat weer in beeld te brengen, grijp ik voor de duiding van het verhaal van De Wildeman terug op het werk van Campbell en de 17 etappes die hij in The Hero with a Thousand Faces onderscheidt. En om te benadrukken dat het voor mij gaat om een avontuurlijke reis naar binnen, en niet om het leveren van een prestatie in de buitenwereld, spreek ik liever niet over De Reis van de Held maar over “Het Pad van de Wildeman”.

Het bos in gaan, de poel leeg scheppen en terugkeren met de Wildeman

De essentie van “Het Pad van de Wildeman” wordt aan het begin van het verhaal in krachtige symbool-taal samengevat: het bos in gaan, de poel leeg scheppen en terugkeren met de wildeman. Hierbij staat “het bos” symbool voor onze onbewuste binnenwereld, “de poel leeg scheppen” voor de avontuurlijke reis door onze binnenwereld en “de wildeman” voor die delen van ons onbewuste waarvan we ons tijdens onze innerlijke reis bewust geworden zijn.

In het verhaal van De Wildeman wordt het beslissende moment, waarop we er uit vrije wil voor kiezen om in ons onbewuste op avontuur te gaan, gesymboliseerd door de prins die de sleutel van de kooi van de wildeman onder het kussen van de koningin-moeder vandaan haalt en in ruil voor zijn gouden bal de wildeman vrij laat uit zijn kooi. 

En jij?

Heb jij de moed om de Wildeman in jezelf vrij te laten?

Alhoewel de prins in het verhaal van De Wildeman dit zonder er verder bij na te denken doet, is mijn persoonlijke ervaring dat dit in de praktijk om een flinke dosis lef en een bewust genomen besluit vraagt. 

Er is lef voor nodig, omdat we in onze binnenwereld delen van ons zelf tegen zullen komen die we niet voor niets onderdrukt hebben. Bijvoorbeeld omdat in onze familie of cultuur het uiten van bepaalde gevoelens of verlangens taboe was of is. Of omdat er in ons leven dingen gebeurd zijn, die zeer bedreigend of traumatisch voor ons waren.

Er is een bewust genomen besluit voor nodig, omdat het op zijn zachts gezegd onplezierig is om de pijn van een bedreigende situatie of traumatische gebeurtenis alsnog in ons fysieke lichaam te voelen. Bovendien zijn we instinctief geneigd om deze pijn keer op keer uit de weg te gaan.

Wat ons desondanks kan helpen om uit vrije wil de avontuurlijke stap in het onbekende te zetten, is de belofte die in de symboliek van zowel De Reis van de Held als het verhaal van De Wildeman besloten ligt. Namelijk dat er in onze binnenwereld een bijzondere schat te vinden is. En dat we door “Het Pad van de Wildeman” te lopen niet alleen onze eigen gouden bal terug krijgen, maar ook de beschikking krijgen over alle schatten die IJzerhans bezit. In ons onbewuste zijn namelijk niet alleen onderdrukte emoties, beperkende overtuigingen en verboden verlangens te vinden. Maar ook al onze talenten die nog niet tot ontwikkeling zijn gekomen.

Wil jij alvast kennis maken met Het Pad van de Wildeman?

Zoals gezegd neemt “Het Pad van de Wildeman” op dit moment de vorm aan van een boek. Maar dat boek is nog een boek in wording.

Wil jij – voordat het boek klaar en uitgegeven is – alvast kennis maken met “Het Pad van de Wildeman” en/of zelf ervaren hoe het is om dit pad te bewandelen? Dat kan!

Hoe?

Door deel te nemen aan de 4-daags mannentraining Het Pad van de Wildeman, die ik samen met Johan Meijen geef.

Speciaal voor mannen organiseer ik daarnaast samen met anderen Expeditie Wildeman.

4-daagse mannen-training Het Pad van de Wildeman

De 4-daagse mannen-training Het Pad van de Wildeman is een diepgaande initiatie in de wereld van de ziel. De 16 etappes uit Het Pad van de Wildeman lopen als een rode draad door deze training. Deze training geef ik samen met Johan Meijen.

Klik hier om meer over de training Het Pad van de Wildeman te lezen.

Expeditie Wildeman

Een avontuurlijke reis – met mannen – door het onbekende van jezelf naar een vrij en gelijkwaardig samen. Dat is Expeditie Wildeman. Een unieke belevenis, waarbij we het programma van dag tot dag met alle deelnemers samen co-creëren. Dit betekent dat er tijdens Expeditie Wildeman ruimte is om te laten ontstaan wat er door jou en andere mannen gedaan wil worden. Wat jij of een ander inbrengt kan bijvoorbeeld een levensvraag zijn, een inhoudelijk thema, een talent dat je de wereld in wilt brengen, een werkvorm waarmee je wilt experimenteren of een sport- en spelvorm die je met één of meer andere mannen wilt spelen.

Je neemt zelf het initiatief als je iets met andere deelnemers wilt delen of volgt je voeten om steeds daar te zijn waar je iets kunt leren, bijdragen of plezier beleven.

En wat daar dan gebeurt?

Tja, dat is het grote onbekende waar we ons tijdens Expeditie Wildeman door laten verrassen!

Heb jij de moed om daar in te stappen? En hoor jij innerlijk de roep om mee op avontuur te gaan? Dan ben je van 9 t/m 12 mei 2024 weer hartelijk welkom op Expeditie Wildeman!